Onderzoek naar PFAS in de gemeente

De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) voerde recent over heel Vlaanderen verkennende bodemonderzoeken uit naar de aanwezigheid van zogeheten perfluorverbindingen of ‘PFAS’. Voor volgende locaties zijn er al sinds september 2022 resultaten en no regret-maatregelen bekend, specifiek voor het gebruik van grondwater:

• Sint-Helenastraat - in een zone van 500 m
• Potterstraat 172 - in een zone van 100 m

Het Agentschap Zorg en Gezondheid en OVAM adviseerden ons om ook no regret-maatregelen uit te vaardigen voor de volgende locaties:

• Blokstraat 6 – t.h.v. het speelbos:
  • zone van 100 m inzake bodemgebruik
  • zone van 500 m inzake grondwatergebruik
• Zandstraat 102 – zone van 100 m inzake grondwatergebruik

O.b.v. analyseresultaten in kader van bodemonderzoeken, werden no regret-maatregelen uitgevaard voor de sites:

• Kattestraat 18 – t.h.v. voormalig stort
  • zone van 100 m inzake bodemgebruik
  • zone van 500 m inzake grondwatergebruik

• Blokstraat 103/105 – t.h.v. brandweerkazerne
  • zone van 500 m inzake grondwatergebruik

De mensen die wonen in deze zones en nog niet eerder werden aangeschreven, ontvangen een brief in de bus met meer uitleg. We vragen aan de mensen in de zones om de maatregelen van het Agentschap Zorg en Gezondheid (AZG) goed op te volgen.

De gemeente blijft hiervoor in nauw contact met de OVAM en het AZG.

Wat zijn de resultaten van het onderzoek?

Op verschillende meetpunten stelde men verhoogde PFAS-waarden vast in het grondwater. Daardoor is er voor omwonenden een risico op herhaaldelijke blootstelling. Enkel in het speelbos Sint-Helena en op de site Kattestraat 18, zijn er verhoogde waarden in de bodem teruggevonden.

Op basis van dit onderzoek adviseert het Agentschap Zorg en Gezondheid (AZG) om no regret-maatregelen te nemen op die locaties en in een gebied rond die locaties. Verder onderzoek moet uitmaken in hoeverre de no regret-maatregelen van toepassing zijn.

Wat zijn no regret-maatregelen?

No regret-maatregelen zijn maatregelen die worden genomen uit voorzichtigheid in afwachting van meer wetenschappelijke informatie. No regret-maatregelen zijn bedoeld om de bevolking te beschermen.

Concreet adviseert het AZG volgende maatregelen

In een zone van 100 meter rond het perceel van de Zandstraat en in een zone van
500 meter rond het speelbos (achter Blokstraat 6) gelden volgende maatregelen rond het grondwatergebruik:

• Gebruik grondwater niet als drinkwater, ook niet om thee, koffie of ijsblokjes te maken of om ermee te koken.
• Gebruik grondwater niet om jouw zwembad te vullen en je moestuin water te geven.
• Grondwater kan gebruikt worden voor laagwaardige toepassingen zoals jouw auto wassen, toilet doorspoelen, oprit afspuiten en sierplanten water geven. Toch gebruik je vanuit duurzaamheidsoogpunt hiervoor best regenwater i.p.v. grondwater.

Deze maatregelen blijven ook gelden voor de Potterstraat 172 (zone van 100 m) en in een zone van 500 meter rond het terrein van de Sint-Helenastraat, en ook rond het terrein van de brandweerkazerne.

In een zone van 100 meter rond het speelbos en het voormalig stort gelden volgende maatregelen rond het bodemgebruik:

• De site is al ontoegankelijk en blijft ontoegankelijk.
• Eet je zelfgeteelde groenten of fruit? Wissel dan af met producten uit de handel en eet elke dag gevarieerd. Was je fruit en groenten goed met water voor je ze eet. Dit advies geldt zeker voor kwetsbare personen: kinderen tot 12 jaar, immuunverzwakte personen en vrouwen die zwanger willen worden, zwanger zijn of borstvoeding geven.
• Eet max. 1 ei per week van eigen kippen. Kwetsbare personen eten beter geen eieren van eigen kippen.
• Gebruik je compost niet als meststof voor je tuin.
• Vermijd dat braakliggende of losse grond verstuift of verwaait.
• Goede hygiëne toepassen:
  • Was je handen regelmatig, zeker voor de maaltijd.
  • Maak je huis binnen schoon met water.
  • Afhankelijk van het gebruik en de weersomstandigheden: maak verharde delen buiten, zoals je oprit en terras, schoon met water.

Waarom worden er perimeters ingesteld?

De perimeters rond een bepaalde site komen er door de verhoogde waarden aan PFAS-parameters. De perimeter (100 of 500 meter) en de te nemen maatregelen naar grondwater of bodem, variëren afhankelijk van de waarden van deze PFAS-parameters en van waar (bodem of grondwater) deze zijn gevonden.

Wat kan je doen om blootstelling te beperken?

Als je wordt blootgesteld aan PFAS, heeft dat niet onmiddellijk gevolgen voor je gezondheid. Maar als je langdurig aan veel PFAS wordt blootgesteld, kan dat op termijn wel gevolgen hebben. Het zijn stoffen die je bijna niet kwijt geraakt uit je lichaam en die er zich dus opstapelen.

Meer informatie?

• Alle informatie en de meest recente updates rond PFAS vind je op www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling.
• Op de PFAS-kaart Vlaanderen vind je ook meer informatie over de aanpak en de stand van het onderzoek, en de bijbehorende no regret-maatregelen in de buurt. De PFAS-kaart kan je raadplegen via www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling/maatregelen-per-gemeente
• Algemene vragen over PFAS kan je sturen naar pfas@vlaanderen.be.